Sevdalinka

 

    Sevdalinkaje lirska narodna pjesma iz Bosne i Hercegovine. Predstavlja  jedinstveni izraz u Bosni i Hercegovini koji se može pohvaliti dugom i bogatom tradicijom. U brojnim slučajevima sevdalinka se jednostavno zove i sevdah.

Sama riječ sevdalinka je nastala od arapske riječi sawda što znači crna žuč.

U turskom jeziku se ovaj pojam veže za melanholiju.

Sevdalinka je bosanska, gradska ljubavna pjesma, pri čemu riječ "bosanska" geografski određuje autohtonost sevdalinke, riječ "gradska" urbanost, a riječ "ljubavna" sadržajnu tematiku.

Prvi poznati navodi u kojima se spominje sevdalinka su od prije otprilike nekih 500 godina.

Za razliku od većine muzičkih vrsta, kod sevdalinke pjevač vodi pjesmu.

Većina sevdalinki su ljubavne pjesme koje opisuju posebne priče između djevojaka i momaka, a neke su historijski prikazi značajnih događaja u historiji Bosne i Hercegovine.

Na taj način, mnoge sevdalinke su jedinstveni ostatak bosanske historije i kulture i izuzetno su značajne za Bosnu i Hercegovinu i njen narod.

 muzički oblik

    U izvornom obliku sevdalinka je solo pjesma, bez instrumentalne pratnje.

Osvajanjem Bosne od strane Austro-Ugarske, dolazi i harmonika, koja ubrzo postaje nacionalni muzički instrument kao i prateći instrument za većinu sevdalinki.

Tradicionalno se izvode s dosta strasti i emocija.

Sevdalinka se pjevala različitim povodima i na različitim mjestima, a njen lirski iskaz zavisio je od toga ko je ovu pjesmu interpretirao. Uz epsku pjesmu, sevdalinka je naročito bila cijenjena među predstavnicima bosanskohercegovačke građanske elite.

Za vrijeme vladavine Osmanskog carstva nad Bosnom broj sevdalinki u Bosni narastao je na oko 4.000 poznatih pjesama do danas!

Ovo ogromno kulturno naslijeđe počelo se uništavati tokom 19. i 20. vijeka dolaskom Austro-Ugarske u Bosnu i Hercegovinu i kroz razne ratove koji su prohujali kroz zemlju uzrokujući "Kulturni genocid u Bosni i Hercegovini".

Veoma mali broj istinskih umjetnika sevdalinke snimaju i žive i danas.

Sevdah je pojam koji označava dio bosanske baštine, ne samo u muzici, nego i u narodnoj nošnji, unutrašnjim kućnim motivima i emocijama bosanskih ljudi.

Tekstovi mnogih sevdalinki opisuju život bosanskih ljudi u vremenu u kojem su te pjesme i nastale.

Sevdalinke su stvarali ljudi u Bosni, dok su živjeli svoju tradiciju, koju čini  i sam sevdah.

 Iako je Bosna i Hercegovina prošla kroz sva previranja u posljednja dva vijeka, njeni ljudi i dalje čuvaju osjećaj za sevdah širom Bosne.  Narodnu nošnju je teško naći, i gotovo nemoguće da se vidi da je neko nosi u javnosti od strane bilo koga.

 Bošnjački enterijeri i dalje opstaju u mnogim bosanskim kućama današnjice.

 

   

by Amar Marić